خیانت. نه، به هیچ وجه قصد نداریم شما را به یاد همه سوءظن هایی که ممکن است در زندگی مشترک نسبت به همسرتان داشته یا دارید، بیندازیم. اگر یک روز شوهرتان موقع رفتن به محل کار، بهترین لباس هایش را می پوشد و خوشبوترین عطر موجود را استفاده می کند، اگر خانم خانه با گوشی تلفن، آرام صحبت می کند...،

شما حق ندارید به بدترین حالت ممکن، یعنی «خیانت» فکر کنید، چون همه اینها بخشی از جریانات طبیعی زندگی است که تردیدهای شما تنها باعث می شود همسرتان را هیچ وقت نبخشید و برای انتقام از او دست به هر عمل غیرمنطقی بزنید.

اگر مثل روزهای اول زندگی وقت بیشتری را به او اختصاص دهید، متوجه خواهید شد که حرف های زیادی برای گفتن دارید که مدت هاست موقعیتی برای مطرح کردن شان فراهم نشده بود. آن وقت می فهمید که اگر آن روز شوهرتان شیک تر از همیشه سر کار رفت به این خاطر بود که یک موقعیت شغلی بهتر قرار بود به او پیشنهاد شود یا اگر خانم خانه در حضور شما به آرامی با تلفن صحبت می کرد، به این دلیل بود که نمی خواست مزاحم استراحت شما شود.خیانت، حق دارید از این واژه بترسید اما بیشتر از آن از همه سوءظن هایی که ممکن است به شما خیانت کنند، بترسید،

خیانت در عالم خیال

بارها و بارها حکایت بدبینی و شکاک بودن زنان و مردان به همدیگر را خوانده و شنیده ایم و حتی در اطرافیان خود نیز شاهد چنین بدبینی هایی بوده ایم. شنیده ایم از مردانی که سراسیمه از محل کار خود به خانه آمده اند تا بتوانند زنان خود را کنترل کنند. از مردانی شنیده ایم که موقع خارج شدن از خانه علامتی پشت در می گذارند تا موقع باز شدن در - در غیاب آنها - متوجه رفت و آمدهای مشکوک شوند یا زنانی که کوچک ترین تغییر در رفتار، پوشاک و قیافه شوهرشان برایشان معنی دار است. آنها همواره در پی کشف یک توطئه و خیانت هستند و با هیچ منطقی نمی توان باورهای این افراد را تغییر داد. چنین بیمارانی طعم امنیت و اطمینان را تجربه نمی کنند و همواره با اضطراب و ناکامی و نارضایتی از تمام وضعیت های زندگی شان به سر می برند و با ازدواج مشکل شان حادتر و آزاردهنده تر می شود و به خودآزاری و همسر آزاری می پردازند. این رفتارهای بیمارگونه که بدون درمان و تشخیص هستند، به خشونت منجر می شوند و خانواده ها، رعایت و مدارای بیشتر با همسر را توصیه می کنند. این بیماران تظاهرات بیماری را در قالب الگوهای جامعه پسند نشان می دهند. یعنی بدبینی بیش از پیش خود را با غیرت، عشق و نگرانی از خانواده توجیه می کنند و گاهی به خاطر همین کنترل مورد تشویق و تایید قرار می گیرند.

اما «حسادت جنسی» در واقع نوعی از تظاهرات «پارانوئیدی» است که مشخصه اصلی آن باور به خیانت شریک زندگی است و ممکن است با باورهای غیرعادی دیگر همراه باشد. خلق شخص به صورت درماندگی، نگرانی و تحریک پذیری و خشم است. این افراد با جست وجوی دفتر خاطرات و نامه ها، تلفن ها و بررسی لباس های همسران شان سعی می کنند نشانه هایی برای خیانت همسر خود پیدا کنند. همسران شان را تعقیب یا بی مورد سوال پیچ می کنند. این بیماران می گویند صدایی از درون، آنان را از فریب خوردن و از باور اعتماد به همسر بازمی دارد و مدام تذکر می دهد که مبادا محبت را که فریبی بیش نیست، باور کنند.

خیانت در عالم واقع

اما همه آنچه گفته شد به این معنا نیست که خیانت در زندگی مشترک تنها در عالم توهمات بیماران «پارانوئیدی» رخ می دهد و هیچ مرد یا زنی را در واقعیت نمی توان پیدا کرد که به همسر خود خیانت کند.

با توجه به ساختار فرهنگی جامعه ایرانی و بنابر تجربیات تاریخی خیانت اغلب موضوعی مردانه تلقی می شود اما طی سال های اخیر شواهد موجود نشان می دهد آمار زنان نیز در این مقوله رو به افزایش نهاده، اگرچه هنوز در مقایسه با آمار خیانت مردان کمتر است.

فرهاد عبادی، مشاور خانواده و روانشناس، درباره دلایل خیانت همسران به یکدیگر می گوید؛ «اگر بخواهیم به صورت موردی به این موضوع بپردازیم شاید به جرات بتوان گفت به تعداد موارد موجود علت برای خیانت وجود دارد اما اگر بخواهیم تمامی آنها را در یک دسته بندی کلی جای دهیم، عدم ارضای نیازهای جنسی در نهاد خانواده، تنوع طلبی، عدم جذابیت همسر، ضعف اعتقادات مذهبی و پایبند نبودن به سنت ها، مشکل جسمی یا شخصیتی و روانی یکی از زوجین و ازدواج اجباری و انتقام جویی از جمله آنهاست.»

عبادی در ادامه می افزاید؛ «البته این دلایل در دو گروه جنسیتی تا حد زیادی متفاوت است. مردان معمولاً به دو دلیل تنوع طلبی و مسائل جنسی و زنان در بیشتر موارد به خاطر مشکلات مالی، مسائل عاطفی یا انتقام جویی دست به این کار می زنند. با توجه به این واقعیت ها اگر زن و مرد شناخت کاملی از همسر خود و نیازهای او داشته باشند و در چارچوب خانواده به آن توجه کنند از بسیاری از اتفاقات می توان پیشگیری کرد.»

شهلا عباسی، مددکار اجتماعی، نیز با تاکید بر اینکه تعداد پرونده های خیانت در سطح کلانتری ها، دادسراها و دادگاه ها در مقایسه با سال های پیش افزایش یافته، می افزاید؛ «از جمله تفاوت های موجود در خیانت مردان و زنان این است که خیانت مردان بیشتر قابل پذیرش است، به همین دلیل است که بسیاری از زنان پس از اطلاع از خیانت همسرشان با وجودی که ممکن است هیچ گاه این واقعیت تلخ را فراموش نکنند و همیشه به همسرشان به چشم یک خائن نگاه کنند، بنا به دلایلی چون وابستگی های اقتصادی، یا به خاطر فرزندان شان به زندگی مشترک ادامه می دهند و جالب است که به آنها توصیه می شود از هر نظر بیش از گذشته به همسرشان محبت کنند تا زندگی شان را از دست ندهند،»

وی در مورد دیدگاه موجود درباره خیانت زنان توضیح می دهد؛ «مبحث زنان در این باره کاملاً متفاوت است، در بیشتر موارد کمترین واکنش هنگام سوءظن به زن طلاق است که وجود همین زنان مطلقه که معمولاً از هیچ منبعی حمایت نمی شوند باعث می شود تبعات اجتماعی آن به صورت خیانت همسران در خانواده های دیگر خود را نشان دهد.»

عباسی درباره دیگر تبعات خیانت می گوید؛ «در بسیاری موارد، افرادی که به همسر خود خیانت می کنند از طریق مدارکی که از آنها تهیه می شود، مورد تهدید واقع می شوند که این تهدیدها در مورد مردان معمولاً به شکل سوءاستفاده های مالی و برای زنان اغلب به صورت سوءاستفاده های جنسی ادامه پیدا می کند.»

خیانت؛ جنسی، احساسی، اینترنتی

شما هر طور که به قضیه نگاه کنید، خیانت کردن یکی از راه های برهم خوردن ارتباط میان همسران است. اغلب زمانی که یکی از طرفین مرتکب خیانت می شود، اطمینان موجود از بین می رود و به دست آوردن مجدد آن بسیار دشوار است و چه بسا دیگر اطمینان اولیه هیچ گاه حاصل نمی شود.

به طور کلی سه نوع خیانت یا رابطه پنهانی وجود دارد؛ رابطه احساسی، جنسی و اینترنتی.

یکی از انواع خیانت، خیانت جنسی است. این امر زمانی روی می دهد که هیچ گونه پیوند عاطفی میان فرد و طرف مقابلش وجود نداشته و او تنها به دلیل برقراری روابط جنسی و هیجانی جذب شده است. دومین نوع خیانت، احساسی است و زمانی روی می دهد که فرد احساس می کند از نظر عاطفی به شخص دیگری غیر از همسر خود علاقه پیدا کرده است. وی از همراهی، صحبت کردن و در میان گذاشتن افکار و علایق خود با شخص دوم لذت می برد و کم کم به این نتیجه می رسد که ترجیح می دهد اوقات فراغت خود را به جای اینکه با همسر یا نامزدش بگذراند، با دیگری سپری کند.

سومین نوع خیانت که چند سالی است رواج پیدا کرده و ماهیت آن با دو نوع پیشین کاملاً متفاوت است، خیانت اینترنتی است که شامل گفت وگو، تبادل تصاویر و مشخصات یک فرد متاهل با فرد دیگری است که همسر قانونی وی نیست که از طریق اینترنت و چت صورت می گیرد و اغلب محتوای گفت وگوها و تبادل تصاویر و مشخصات، در رابطه با مسائل خصوصی است.

خویشتندار باشید

دکتر شهلا کاظمی پور عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران تزلزل شخصیتی را یکی از عوامل اصلی زمینه ساز بروز خیانت می داند و با اشاره به بررسی های علمی می گوید؛ «امروزه افرادی که خود را باور نداشته یا با احساس حقارت و ضعف اجتماعی مواجهند یا در کودکی با کمبودهای شدید عاطفی و خانوادگی روبه رو بوده اند، اغلب گرفتار این معضل هستند.»این استاد دانشگاه همچنین معتقد است؛ «گرایش مردان متاهل به سوی زنان دیگر صرفاً با نیل به اهداف جنسی نیست، بلکه با مشکلات عاطفی، روحی و روانی دوره های مختلف زندگی در این باره نقش بسزایی دارد چرا که این افراد وقتی به هر دلیلی در خانه، مدرسه، اجتماع و زندگی مشترک با کمبودها و بی توجهی های عاطفی روبه رو می شوند، ناخواسته از مسیر اصلی زندگی منحرف می شوند.»

عضو هیات علمی دانشگاه، به زنان و مردانی که در زندگی زناشویی با خیانت همسرشان مواجه می شوند، توصیه می کند ابتدا با خویشتنداری، موضوع را از طریق مراکز مشاوره تا رسیدن به نتیجه مطلوب پیگیری کنند. او در عین حال می گوید؛ «همسری که به عهد زناشویی اش ثابت قدم نمانده، چندان قابل اعتماد نیست.»به اعتقاد دکتر کاظمی پور یکی از دلایل افزایش خیانت های زناشویی در جامعه امروزی ما به رشد بی پایه و اساس زندگی شهرنشینی همراه با افکار سنتی بازمی گردد. بنابراین اغلب زنانی که با خیانت همسرشان مواجه می شوند، به دلیل برخی تفکرات سنتی و القائات خانوادگی به ادامه زندگی می پردازند. اما در کشورهای توسعه یافته مرد و زن می دانند تا زمانی به یکدیگر وفادار خواهند بود که به عهد و پیمان عاطفی شان پایبند باشند.

وی در عین حال خواستار علاج واقعه قبل از وقوع شده و با بیان اینکه حل موضوع خیانت مشکل است، خواستار توجه جدی کارشناسان و برنامه ریزان دستگاه ها و نهادهای مسوول درباره عوارض خطرناک بروز این معضل اجتماعی می شود چرا که آمار همسرکشی ها و پرونده های قضایی مختلف در این باره زنگ خطری جدی را به صدا در آورده است.

پی نوشت :
روزنامه اعتماد
فریده عباسی